Dużo piszę tutaj o Stolcu, gdyż większą część wakacji przebywałam właśnie w tej wsi. Pomimo upałów udało mi się odwiedzić kilka miejsc, a bardzo ciekawym i tajemniczym miejscem jest Rezerwat Przyrody Skałki Stoleckie.
Rezerwat Przyrody Skałki Stoleckie obejmuje obszar Góry Wapiennej porośniętej lasem, a te otoczone polami uprawnymi. Znajduje się pomiędzy Ząbkowicami Śląskimi a Stolcem.
Wydawać by się mogło, że dojście jest dość męczące i trzeba mocno drałować pod górkę.
Nic bardziej mylnego. Droga jest łagodna i przyjemna (przynajmniej ta od strony Stolca), z niej także Stolec pięknie wygląda 🙂
Jak dojść do Rezerwatu Stoleckie Skałki?
Do Skałek wiedzie szlak turystyczny czarny – fragment szlaku prowadzący ze Szklar, Wzgórza Dobrzenieckie, Stolec i dalej oraz szlak turystyczny żółty – szlak z Barda prowadzący przez Ząbkowice Śląskie do rezerwatu.
Niegdyś w tym miejscu była kopalnia wapienia krystalicznego, zwanego marmurem właściwym, to po nim zostały skalne ściany, grota, oraz podziemne sztolnie. To te ostatnie wzbudzają najwięcej emocji, ale to za chwilę 🙂
Kopalnia tutaj funkcjonowała na przełomie XVIII i XIX wieku, a sam rezerwat został stworzony w 1965 roku. Dopiero od 2007 roku znacznie powiększono przy okazji realizacji projektu Natura 2000 w tym regionie.
Dlaczego Stoleckie Skałki zostały rezerwatem?
Poza podziemnymi grotami i kilkupoziomową sztolnią Stoleckie Skałki są jednym z ciekawszych obszarów Dolnego Sląska pod względem występowania wielu gatunków zwierząt, a zwłaszcza nietoperzy. A wśród nich między innymi nocek orzęsiony, nocek duży, mopek, nocek Bechsteina, nocek Natterera. Wśród roślin pomiędzy dzikimi różami i czarnym bzem ciekawym okazem jest dziki rozchodnik biały.
Co można zobaczyć w Rezerwacie?
Przede wszystkim długą na 300 metrów skalną ścianę kamieniołomu, która jak na ten rejon jest czymś niezwykłym. Dwie większe groty, w których w upalny dzień można poczuć fajny chłodek i sztolnie, czyli ciąg podziemnych korytarzy, ciągnących się przez ponad 600 m na trzech częściowo zalanych poziomach, z licznymi komorami sięgającymi 10 metrów wysokości. Te ostatnie wzbudzają najwięcej kontrowersji. Dlaczego?
Tajemnica Stoleckich Skałek
Na liście skrytek konserwatora zabytków Prowincji Śląskiej Günthera Grundmanna znajduje się także Stolec. W tutejszym pałacu miały być zdeponowane miejskie zbiory sztuki z Wrocławia, znaleziono dosłownie kilka sztuk mebli. Ponieważ pałac i Skałki są tak blisko siebie, w poszukiwawczych głowach narodziła się legenda o ukrytych w sztolniach depozytach.
W każdej legendzie jest ziarno prawdy, gdyż tutejsi mieszkańcy powtarzają historię, jakoby zaraz po II Wojnie Światowej w zalanej części podziemi Skałek po 3 miesięcznej pracy odkrywczej dwa zamaskowane tunele. Jeden dla pieszych, drugi dla ciężarówek, tunele kończyły się zaryglowaną bramą. Gdy miano ją otworzyć przyszedł „z góry” prikaz, aby bramy nie ruszać, a tunele ponownie zasypać i zamaskować. Oczywiście do dziś tuneli teoretycznie nie znaleziono.
Film z nurkowania w podziemiach zalanej części sztolni.
Teoretycznie, bo praktycznie całkiem niedawno podczas prac rolnych na polu przylegającego do Skałek zapadła się ziemia, a do dziury wpadł ciągnik. Pod zapadliskiem był tunel, do którego jako pierwsi weszli młodzi mieszkańcy Stolca. Mieli ze sobą kamerę. Tak się składa, że prawdopodobnie jestem szczęśliwą posiadaczką owego filmu na małej kasecie z kamery, a taśma jest już u specjalisty od przegrywania na nośniki cyfrowe. Czy zobaczymy wkrótce ten niezwykły film? To się okaże 🙂
W każdej legendzie jest jakieś ziarno prawdy. Bo co u licha robią transzeje strzelnicze, popularnie zwane okopami, tuż przy wlocie do sztolni?
Odpowiedź może być prosta, choć są to tylko moje rozważania. W Ząbkowicach Śląskich znajdowała się przedwojenna szkoła policyjna z koszarami, po wojnie siedziba jednostki wojskowej J.W. 2583 skadrowanego pułku artylerii przeciwlotniczej, obecnie zlikwidowana. Jej pozostałością jest strzelnica garnizonowa (pomiędzy Skałkami a Ząbkowicami) w miejscowości Jaworek, oraz znajdujące się na północ od Skałek rzutnia granatów i byłe magazyny amunicji i rakiet przeciwlotniczych. Zatem i Skałki mogły być wykorzystane przez wojsko i były. Niemcy w latach 30-tych ubiegłego stulecia do prawdopodobnie 1943 roku, organizowali letnią szkołę szybowcową dla adeptów na pilotów Luftwaffe. Oni pozostawili po sobie podpisy w sztolni. Białą farbą wymalowali znaki Luftwaffe i daty opiewające na 42 i 43 rok. Pozostawili podobno także ładny malunek Skarbka, niestety zniszczony na początku XXI. Znak czasów…
W 80-tych, na Skałkach ćwiczyło nasze wojsko. I to właśnie najprawdopodobniej oni są twórcami tajemniczych okopów.
Rezerwat Stoleckie Skałki jest miejscem wartym odwiedzenia, jest tu ładnie i przyjemnie. Bardzo fajne miejsce dla podróży z dziećmi, choć są miejsca gdzie trzeba być bardzo ostrożnym.
Sztolnia sezonowo jest zakratowana ze względu na chronione nietoperze.
O tajemnicach Stoleckich Skałek artykuł popełnił Zbigniew Rekuć w Odkrywcy 2/2004. Próba weryfikacji świadków spełzła na niczym. Mieszkańcy Stolca mówią, że takich ludzi tu nie znają lub nie znali.
Rezerwat Przyrody Stoleckie Skałki na mapie: